Иран денес воведе ново ниво на цени за национално субвенциониран бензин. Последното зголемување на цените во 2019 година предизвика масовни протести низ целата земја и репресија во која, според извештаите, беа убиени повеќе од 300 луѓе.
Евтиниот бензин се смета за нешто што во Иран се подразбира со генерации. Масовните протести поради зголемувањето на цените започнаа во 1964 година, кога тогашниот шах беше принуден да испрати воени возила на улиците поради штрајк на таксистите.
Но, иранската теократија денес е под зголемен притисок поради брзото слабеење на ријалот и економските санкции наметнати поради нуклеарната програма на Иран. Затоа, станува сè поскапо за државата да одржува една од најниските цени на бензинот во светот, кој се продава за само неколку центи за галон.
Претпазливиот потег на владата да ги зголеми цените сугерира дека Техеран сака да избегне каква било конфронтација со исцрпената јавност, особено откако Израел започна 12-дневна војна против Иран во јуни.
Техеран се соочува со растечки притисок од падот на вредноста на неговата валута, ријалот, како и економските санкции воведени поради неговата нуклеарна програма.
Новиот систем на цени воведува трет степен на цени во долгогодишниот систем на субвенции во земјата, дозволувајќи им на возачите да продолжат да добиваат 60 литри бензин месечно по субвенционирана цена од 15.000 ријали на литар (околу 18 денари) додека следните 100 литри ќе останат 30.000 ријали на литар (околу 37 денари).
Меѓународната агенција за енергија (ИЕА) со седиште во Париз го рангираше Иран како втор најголем потрошувач во светот на субвенции за енергија во 2022 година, веднаш зад Русија.
Денешното зголемување на цените е најзначајната промена во системот за субвенции за гориво во Иран од 2019 година, кога ненадејниот скок од 50 проценти на субвенционираните цени и зголемувањето од 300 проценти на стапката за купувања над квотата предизвикаа протести во повеќе од 100 градови и места низ целата земја.
Критичарите тврдат дека секое зголемување на цената на бензинот од 10.000 ријали (околу 12 дeнари) ја зголемува инфлацијата за пет проценти, додека моменталната годишна стапка на инфлација во Иран е околу 40 проценти.
Евтиното гориво резултираше со зголемена вработеност во Иран, со оглед на тоа што повеќе од осум милиони жители работат како таксисти преку онлајн платформи, што е речиси 10 проценти од населението.
Министерот за енергетика Мохсен Пакнеџад изјави за зголемувањето на цената дека тоа претставува „почеток на промена во трендот на потрошувачката на гориво“.
Експертите велат дека Иран би можел дополнително да ги зголеми цените на нафтата во иднина, а владата ги преиспитува цените на секои три месеци.
Иран ги зголемува цените на бензинот првпат од 2019 година
